W piątek, 16 września 2016 r. w Turobinie, przy pomniku Bohaterów Drugiej Wojny Światowej 1939 – 1945, odbyło się uroczyste spotkanie upamiętniające wydarzenia września 1939 r. – 1 września - wybuch II wojny światowej i 17 września – wejście wojsk sowieckich do Polski.
W uroczystości wzięły udział władze gminy Turobin z Wójtem Gminy Eugeniuszem Krukowskim i Przewodniczącym Rady Gminy Stanisławem Górnym na czele, dyrektorzy, nauczyciele i uczniowie wszystkich szkół z gminy Turobin.
Spotkanie – apel, lekcja historii poświęcone było pamięci tych, którzy we wrześniu 1939 r. „szli z bagnetem na czołgi żelazne”, bronili wolności i honoru i złożyli najwyższą ofiarę – życie, w walce o niepodległość i lepsze jutro dla przyszłych pokoleń.
Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych i Gimnazjum w Turobinie Anna Derkacz powitała zebranych, po czym zaśpiewano hymn Polski.
Kolejnym punktem programu uroczystości było wspomnienie wydarzeń września 1939 r. Początek wojny polsko – niemieckiej nastąpił 1 września 1939 r., gdy o godzinie 4.45 pancernik „Schleswig – Holstein” rozpoczął Ostrzał Westerplatte. Równocześnie wojsko niemieckie zaatakowało granice Polski, od południa i północnego zachodu. Kraje sprzymierzone: Anglia i Francja nie spieszyły się z udzieleniem Polsce wsparcia. Ostatnią bitwą kampanii wrześniowej była bitwa pod Kockiem. Zakończyła ona ten etap wojny i dała początek nowemu – wojnie konspiracyjnej, partyzanckiej.
Klęskę Polski we wrześniu 1939 r. przyspieszyła agresja radziecka 17 września 1939 r. Oficjalnym powodem wkroczenia wojsk sowieckich była likwidacja państwa polskiego, która zdaniem władz radzieckich dokonała się w chwili wyjazdu rządu do Rumunii i konieczność ochrony przez następstwami wojny ludności ukraińskiej i białoruskiej. W rzeczywistości było to realizacją paktu Ribbentrop – Mołotow. Rosjanie zajęli niemal bez walki wschodnią część Polski, skutkiem czego granica obu stref okupacyjnych przebiegała na linii Bugu.
Termin uroczystości w Turobinie upamiętniających polski wrzesień 1939 r. nie jest przypadkowy, gdyż właśnie 17 września trwały walki w okolicach Turobina, gdy w rejonie Gródki – Huta Turobińska pojawił się oddział polskiego wojska, dowodzony przez ppłk. S. Trzebunię. Już 23 września na teren gminy Turobin wkroczyły oddziały Armii Czerwonej, które w październiku wycofały się na Wschód. Mieszkańcy gminy doświadczyli wszystkich represji okupacyjnych, zarówno od Niemców jak i od Sowietów. Mimo, że okupacja niemiecka trwała tu znacznie dłużej to „pobyt” Rosjan na trwałe zapisał się w pamięci Turobinian i mieszkańców okolicznych wiosek. Z opowieści naocznych świadków tych wydarzeń wyłania się obraz nieregularnej, źle ubranej, wygłodzonej i agresywnej armii opętanej komunistyczną ideologią, rzeszy ludzi, która szła naprzód pozostawiając po sobie puste spichrze, przemoc i strach.
Polski wrzesień i kolejne lata wojny zebrały krwawe żniwo. Każdy dzień to była walka o przetrwanie, zarówno tych, którzy walczyli z bronią w ręku, jak i tych, którzy walczyli słowem i słowem starali się udokumentować bezmiar nieszczęść, klęsk, rozpaczy ale i odwagi, bohaterskiej walki, dumy, wiary, że ta straceńcza walka ma sens i nadziei, że „będziemy znowu mieszkać w swoim domu”. Słowo poety nie pozwoli zapomnieć przelanej krwi, doznanych krzywd, heroicznej walki. Czesław Miłosz ostrzega „Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta./ Możesz go zabić – narodzi się nowy”. Dzieci i młodzież ze szkół gminnych, wychowywane w duchu patriotyzmu i pamięci o bohaterach wojennej pożogi przedstawiły wzruszający montaż słowno – muzyczny poświęcony II wojnie światowej.
Po występie uczniów głos zabrał wójt gminy Eugeniusz Krukowski, nawiązujący w swoim przemówieniu do wydarzeń wojny obronnej ale też podkreślał konieczność stania na straży wolności i pokoju, bo jak uczy historia one nigdy nie są dane na zawsze. W podobnym duchu wypowiedział się też Dyrektor Zespołu Szkolno – Przedszkolnego Wiesław Białek.
Wyrazem pamięci i wdzięczności jest zapalony znicz i wiązanka biało – czerwonych kwiatów, które złożyli przedstawiciele władz gminy i uczniowie szkół z terenu gminy Turobin.
