228 lat mino od uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Waga tego stworzonego przed wiekami dokumentu sprawia, że każdego roku spotykamy się, by wspólnie złożyć hołd jego twórcom oraz wszystkim tym, dla których dobro Ojczyzny było najwyższym prawem.
Gmina Turobin bardzo uroczyście upamiętnia tę szczególną rocznicę a jej obchody rozpoczyna zawsze Mszą Świętą w intencji Ojczyzny. Tuż przed nabożeństwem władze gminy reprezentowane przez wójta gminy Turobin Andrzeja Kozinę i przewodniczącego Rady Gminy Ryszarda Mroza, radni i sołtysi, poczty sztandarowe, dyrektorzy szkół, kierownicy jednostek, radni powiatowi Marcin Kulig i Jerzy Krasoń, jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, były wójt gminy Turobin Stanisław Krzysiak, dyrektor Banku Spółdzielczego Stanisław Albiniak i mieszkańcy spotykają się przy Urzędzie Gminy, w Parku im. Żołnierzy Armii Krajowej, by wspólnie, w rytm marszowych melodii udać się do kościoła parafialnego p.w. św. Dominika w Turobinie.
Mszę świętą poprzedził występ artystyczny uczniów z Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Turobinie, który piosenka i wierszem wprowadził nas wszystkich w podniosły nastrój majowego święta. Z wielkim wzruszeniem słuchaliśmy znanych i bliskich sercu melodii, patriotycznych wierszy, wyrażających nadzieje Polaków, ich marzenie o wolności i wielkości Rzeczypospolitej.
Mszę Świętą celebrował i homilię wygłosił Ksiądz Dziekan Władysław Trubicki, który podkreślał jak wielkie znaczenie dla Polski i Polaków ma Matka Boża. Pod jej sztandarami tysiące polskich patriotów mieczem lub słowem walczyło o wolną Polskę. Od najdawniejszych czasów do Niej zwracają się wierni z podziękowaniem za opiekę i duchowe przewodnictwo. Nabożeństwo uświetniał występ chóru kościelnego oraz orkiestry dętej z Frampola.
Dalsza część uroczystości odbyła się w Parku im. Żołnierzy Armii Krajowej, u stóp krzyża, na którym znajduje się znamienny napis „Boże Zbaw Polskę Polakom”. Po odśpiewaniu hymnu narodowego, Wójt gminy Andrzej Kozina serdecznie powitał przybyłych na uroczystość gości. W swoim przemówieniu przybliżył historię uchwalenia Konstytucji 3 Maja, która zmieniła ustrój państwa polskiego na monarchię dziedziczną, ograniczyła demokrację szlachecką, wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty i stawiała chłopów pod ochrona państwa. Przede wszystkim zniosła liberum veto. Wszystko to miało na celu ratowanie chylącej się ku upadkowi Ojczyzny. Twórcy Konstytucji Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic i osobisty sekretarz króla Scipione Piattoli, dobro państwa i narodu postawili ponad dobrem własnym, dostrzegając zagrożenia, tak zewnętrzne jak wewnętrzne. Stanisław Staszic, będący przez pewien czas prepozytorem turobińskiej parafii mówił „Z samych tylko panów zguba Polaków”. To przesłanie dla nas, byśmy własnych interesów i przywilejów nie przedkładali nad dobro ogółu. Oni wiedzieli, że siłą tkwi w jedności i tylko przy wytężonej pracy, w zgodzie, można realizować zamierzenia. Nie było im łatwo, ale krok po kroku starali się wprowadzać zmiany, by jeśli nie im, to przyszłym pokoleniom żyło się lepiej. I mimo że obrady sejmowe i przyjęcie Konstytucji odbyły się w warunkach zamachu stanu, dokonali wielkiego dzieła. I chociaż Konstytucja 3 Maja została obalona wraz z konfederacją targowicką w wyniku przegranej wojny polsko – radzieckiej, to pamięć o niej pomagała kolejnym pokoleniom podtrzymać dążenia narodowowyzwoleńcze, zachować narodową tożsamość i wzmacniać pragnienie stworzenia nowego państwa. Wójt gminy Turobin podkreślał jak wielkie znaczenie dla Polaków ma stanie na straży naszej narodowej tożsamości, zwłaszcza dziś w przededniu wyborów do Europarlamentu. Zwrócił uwagę na spoczywającej na nas wielkiej odpowiedzialności, nie tylko za kształt naszej małej Ojczyzny, Polski ale i Europy, by przetrwały wielowiekowe wartości i tradycje, w duchu uniwersalnych prawd, poszanowania suwerenności każdego państwa i godności każdego człowieka.
Podobny ton wypowiedzi usłyszeliśmy w Odezwie do mieszkańców województwa lubelskiego Wojewody Lubelskiego Przemysława Czarnka, odczytanej podczas uroczystości.
Przez wiele lat, obejmujących zabory, I i II wojnę światową a następnie podległość wpływom sowieckiej ideologii, obchody Święta Konstytucji 3 Maja były zakazane. Od 1981 r. znów w dniu 3 maja w Miejscach Pamięci Narodowej zaczęto spotykać się, by wspomnieć twórców Konstytucji 3 Maja i złożyć im należny hołd. Znów brzmiały słowa Roty i Mazurka Dąbrowskiego, składano wieńce i palono znicze. Dlaczego? Bo jak mówili współautorzy Konstytucji 3 Maja Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj, była ona „ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny”.
Na tle podniosłych, patriotycznych melodii wieńce i wiązanki złożyli: Wójt gminy Turobin Andrzej Kozina wraz z Zastępcą Piotrem Maciągiem, Przewodniczący Rady Gminy Ryszard Mróz z Zastępcą Zofią Łukasik i radnymi, Przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości w imieniu prof. Przemysława Czarnka i Beaty Mazurek, Zofia Łukasik, Tomasz Frania i Eugeniusz Snopek, Radny Rady Powiatu Marcin Kulig, Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Turobinie, Anna Derkacz z uczniami, Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Turobinie, Wiesław Białek z uczniami, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Czernięcinie, Małgorzata Sikora z uczniami, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Gródkach, Jolanta Dzwolak z uczniami.
Uroczystość zakończył koncert orkiestry dętej z Goraja.
